Domy energooszczędne stają się coraz modniejsze. Jednak to nie moda na proekologiczne zachowania decyduje o ich rosnącej popularności. Z roku na rok rosną koszty paliw i energii, a wydatki na ogrzewanie domu są główną pozycją na liście kosztów eksploatacyjnych budynku. Rozsądek nakazuje ich zmniejszenie poprzez oszczędzanie energii. Ważnym czynnikiem przy wyborze projektu nowego domu powinna być jego charakterystyka energetyczna.
Co to są domy energooszczędne?
Domy energooszczędne to domy, których roczne zapotrzebowanie na energię wynosi poniżej 70 kWh na 1 m² powierzchni użytkowej. Od 2021 r. wchodzą w życie nowe, bardziej rygorystyczne normy związane z oszczędnością energii, zawarte w załączniku nr 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tekst jednolity zmianach z 2017 r. - Dz.U. 2019 poz. 1065).
Wynika to z realizacji Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, której głównym celem było zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych związanych z rosnącym zużyciem energii. Zgodnie z tymi normami dom energooszczędny stanie się obowiązującym standardem.
Jakie domy są energooszczędne?
Dom oddaje ciepło otoczeniu. Utrata ciepła następuje poprzez wentylację i wietrzenie pomieszczeń, słabo ocieplone powierzchnie dachu i ścian zewnętrznych, piwnice oraz okna i drzwi. Projekty domów energooszczędnych starają się to zminimalizować. Stosowane w budynkach systemy wentylacji z rekuperacją pozwalają na skuteczną wymianę powietrza przy jednoczesnym odzyskaniu znacznej części ciepła uchodzącego z domu.
Dużą oszczędność daje uproszczenie bryły budynku. Budynki na planie kwadratu lub prostokąta mają korzystną proporcję powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury. Absydy, wykusze, lukarny, mansardy i balkony są miejscami szczególnej ucieczki ciepła z budynku. Umiar, prostota i minimalizm to nie tylko nowoczesna estetyka projektu, ale również praktyczna oszczędność.
Ułożenie budynku względem stron świata
Sama natura pomaga oszczędzać energię, trzeba tylko właściwie to wykorzystać. Słońce najmocniej świeci i ogrzewa od strony południowej i dlatego ściana południowa powinna mieć najwięcej przeszklonych powierzchni. W projektach domów energooszczędnych wykorzystuje się zjawisko efektu cieplarnianego. Okienne szyby przepuszczają promienie słoneczne, ale nie przepuszczają ciepła, które powstało na nasłonecznionej powierzchni.
Im większa jest powierzchnia domu, na którą padają promienie słoneczne, tym lepiej się on nagrzewa. Dwuspadowy, ale niesymetryczny dach lub dach pulpitowy pozwalają zmniejszyć powierzchnię chłodnej ściany północnej, na której powinno się ograniczyć okna do minimum. Z tego względu od strony północnej powinny być umieszczone pomieszczenia, które nie są często użytkowane i nie wymagają oświetlenia dziennego takie jak kotłownia, spiżarnia albo garaż. Dobra izolacja termiczna fundamentów przy równoczesnym braku podpiwniczenia zapobiegają utracie ciepła do gruntu.
Dobry projekt to połowa sukcesu
Energooszczędny dom musi być również dobrze wykonany. Wszelkie odstępstwa od projektu niosą w sobie ryzyko większych kosztów eksploatacyjnych. Bardzo ważna jest dobra izolacja ścian zewnętrznych, podłóg oraz stropu lub dachu (w zależności od tego, czy wybraliśmy projekt z poddaszem użytkowym, czy nie). Dużo ciepła przenika przez tzw. mostki termiczne. Mogą one występować w miejscach załamań powierzchni dachu, w okolicach komina, na źle ocieplonych elementach więźby dachowej oraz wokół otworów okiennych i drzwiowych.
Niesprawny system wentylacyjny uniemożliwia usuwanie nadmiaru pary wodnej, która powoduje, że odczuwalna temperatura wydaje się niższa niż w rzeczywistości. Do wznoszenia domów energooszczędnych wykorzystuje się materiały budowlane, które mają zdolność pochłaniania i gromadzenia ciepła oraz bardzo niski współczynnik przenikalności cieplnej.
Koszty czy oszczędności?
Dom energooszczędny wymaga odpowiednich materiałów i fachowego wykonania i dlatego koszt jego budowy jest o kilka lub kilkanaście procent wyższy od kosztów budowy domu tradycyjnego. Świadectwo charakterystyki energetycznej energooszczędnego budynku podnosi jego wartość rynkową, a oszczędności w trakcie jego eksploatacji przewyższają poniesione koszty. Zwłaszcza gdy podczas budowy postawimy na odnawialne źródła energii i uzyskamy dofinansowanie ze środków NFOŚiGW.
