Stodoła kojarzy się z wiejskim budynkiem gospodarczym. Współcześni architekci dostrzegli w tym tradycyjnym kształcie prostotę i doskonałość formy, które pozwalają na dużą swobodę zaplanowania pomieszczeń, projektowania i aranżacji wnętrza oraz zewnętrzną elegancję. Prosta bryła znakomicie nadaje się do realizacji ekologicznych domów energooszczędnych, a nawet pasywnych.
Podstawowe cechy "nowoczesnej stodoły"
Projekty domów w stylu nowoczesnej stodoły przy całej swojej prostocie mogą się różnić wyglądem. Są to najczęściej domy parterowe (np. projekty Z 314, Minimalny lub uA 11), domy z poddaszem użytkowym (np. projekty HomeKoncept-10, Z 229, Groszek lub E 11 Economic) albo domy z antresolą (projekt uA 67 v5), proste w realizacji i tanie w użytkowaniu. W projektach "nowoczesnej stodoły" (ang. modern barn) powtarzają się pewne elementy, takie jak:
- zwarta bryła budynku na planie prostokąta;
- wysoki, dwuspadowy dach bez okapu lub z podcieniami;
- duże przeszklenia od strony południowej;
- wykorzystanie materiałów budowlanych i technologii minimalizujących zapotrzebowanie energetyczne budynku (budynki niskoenergetyczne i pasywne);
- dostosowanie do wykorzystania odnawialnych źródeł energii (pompa cieplna, fotowoltaika) oraz systemu wentylacji z rekuperacją;
- elewacje wykonane z naturalnych materiałów (drewno, kamień, klinkier) w połączeniu z blachą i materiałami nowoczesnymi;
- minimalizm i oszczędność w stosowaniu detali architektonicznych;
- przestronny i wysoki salon, często sięgający dachu;
- dopasowanie do otoczenia i krajobrazu;
- eklektyczne połączenie tradycji i nowoczesności w projekt o wyjątkowej oryginalności.
Zalety i wady "nowoczesnej stodoły"
Zwarta i prosta bryła budynku ułatwia dostosowanie go do rygorystycznych norm domu niskoenergetycznego (15-30 kWh/m² rocznie energii zewnętrznej potrzebnej do ogrzania budynku) lub domu pasywnego (poniżej 15 kWh/m² rocznie). Ograniczona do minimum liczba zewnętrznych krawędzi i mała powierzchnia przegród zewnętrznych (ścian i dachu) w stosunku do kubatury budynku ułatwiają zatrzymanie ciepła wewnątrz domu.
Prostokątny plan zabudowy pozwala na realizację domu na wąskiej działce. Prostota konstrukcji zapewnia krótki czas realizacji i obniżenie kosztów budowy. Nowoczesne stodoły zapewniają dużą funkcjonalność i możliwość zróżnicowanej aranżacji wnętrza. Duże przeszklenia i szerokie otwarcie na taras i ogród zapewniają bliski kontakt z przyrodą.
Przestronność wnętrza podkreśla duży i wysoki salon i połączona z nim otwarta kuchnia z wyspą do przygotowywania posiłków. Nowoczesne stodoły dobrze komponują się z każdym rodzajem krajobrazu i różnego typu zabudowań w sąsiedztwie.
Wybór projektu musi być uzgodniony z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego i w obszarze objętym nadzorem konserwatora zabytków trudno będzie zrealizować projekt domu nowoczesnego. Dla miłośników tradycji i architektonicznych ozdobników domy typu stodoła mogą wydawać się zbyt ubogie w formie.
Dom jak stodoła – koszty realizacji i eksploatacji
Ze względu na prostą formę cykl budowy jest krótszy, a co za tym idzie, niższe są koszty robocizny. Dodatkowe obniżenie kosztów umożliwiają projekty segmentowe, pozwalające na wznoszenie domów w zabudowie bliźniaczej lub szeregowej (np. projekty ZB 5, KA 111, Eco 29 lub Eco 16 Segment).
Na niskie koszty budowy wpływa także rezygnacja z podpiwniczenia i ograniczenie prac ziemnych oraz zastąpienie garażu wiatą garażową. Nowoczesne i nietypowe materiały budowlane i technologie wiążą się z wyższymi cenami materiałów i usług oraz kłopotami ze znalezieniem ekipy budowlanej odpowiednio obeznanej z takimi materiałami i technologiami, a straty wynikające z niewłaściwego wykonawstwa są trudne do oszacowania.
Stosowane często w nowoczesnych projektach duże okna o nietypowym kształcie wymagają zamówienia na wymiar, dodatkowych wzmocnień i lepszych parametrów przenikalności termicznej. Z drugiej strony prosta bryła domu-stodoły i nieskomplikowana powierzchnia dachu minimalizują ryzyko powstawania mostków termicznych i ucieczki ciepła, co przekłada się na niskie koszty utrzymania domu.
Czas na stodołę
Chociaż pojęcie "stodoła" ma ciągle w Polsce znaczenie pejoratywne, to jednak projekty domów w stylu "nowoczesnej stodoły" znajdują coraz liczniejsze grono zwolenników, zwłaszcza wśród młodszych inwestorów, dla których nowoczesność łączy się z ekologicznym podejściem, prostotą i harmonią. Trend ten jest jeszcze lepiej w wysoko rozwiniętych krajach Europy Zachodniej (Niemcy, Austria, Szwajcaria) i w krajach skandynawskich, w których prostota i minimalizm zawsze były wysoko cenione. Nowoczesne wnętrza są równie minimalistyczne, jak zewnętrzna forma i są najczęściej utrzymane w stylu industrialnym lub skandynawskim.
